Jedną z najważniejszych zasad bezpieczeństwa na drodze jest zachowanie odpowiedniej odległości pomiędzy pojazdami. Niezachowanie bezpiecznej odległości może doprowadzić do kolizji lub wypadku, dlatego też trzeba pamiętać o zachowaniu odpowiedniego odstępu od poprzedzającego pojazdu, aby zapewnić bezpieczeństwo sobie oraz innym uczestnikom ruchu drogowego. Ile wynosi bezpieczny odstęp? Czy przepisy prawa precyzują tę kwestię? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.
Ile wynosi bezpieczny odstęp od innego pojazdu?
Zbyt mały odstęp między pojazdami nierzadko stanowi przyczynę wypadku. Jazda bez zachowania odpowiedniej odległości jest szczególnie niebezpieczna na drogach szybkiego ruchu – przy prędkości, z jaką poruszają się tam samochody. Niewyhamowanie i uderzenie w inny pojazd najczęściej kończy się nie tylko uszkodzeniem samochodu, ale przede wszystkim tragicznymi skutkami dla podróżujących. Dlatego też w celu zwiększenia swojego bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa pozostałych uczestników ruchu drogowego kierowca powinien zachować odpowiedni odstęp od poprzedzającego go pojazdu, aby zminimalizować ryzyko kolizji lub wypadku.
Jaki zatem odstęp należy zachować, aby było bezpiecznie? W polskich przepisach nie ma wskazanej konkretnej odległości, jaką kierowca powinien zachować od samochodu jadącego przed nim. Szczegółowo uregulowano jedynie kilka sytuacji, np. bezpieczną odległość, jaką należy zachować, jadąc w tunelu poza terenem zabudowanym. Nie ma jednak ogólnej reguły, która wskazywałaby, jaką konkretną odległość należy zachować w każdym przypadku. Oceniając bezpieczną odległość, kierowca powinien zatem wziąć pod uwagę przede wszystkim warunki panujące na drodze, widoczność oraz prędkość, z jaką poruszają się inne pojazdy oraz on sam.
Co polskie przepisy mówią na temat bezpiecznej odległości od pojazdu?
W Kodeksie drogowym nie wskazano konkretnej odległości, jaką kierowca powinien zachować w każdej sytuacji. Podano jednak kilka ogólnych zasad oraz reguł dotyczących konkretnych sytuacji.
- Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu i widoczności drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu.
- Kierujący pojazdem jest obowiązany:
1) jechać z prędkością nieutrudniającą jazdy innym kierującym;
2) hamować w sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia;
3) utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.
Art. 19 ust. 1-2 ustawy Prawo o ruchu drogowym
Jak wynika z cytowanego wyżej przepisu, kierowca jest obowiązany utrzymać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się pojazdu jadącego przed nim. Oceniając, jaki odstęp jest bezpieczny, kierowca powinien mieć na uwadze warunki panujące na drodze.
W art. 19 ust. 3 kodeksu opisana została natomiast sytuacja dotycząca kierujących pojazdami o indywidualnym ograniczeniu prędkości lub zespołami pojazdów o długości przekraczającej długość 7 m. Tacy kierowcy na jezdniach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu poza obszarem zabudowanym mają obowiązek zachować taki odstęp od poprzedzającego pojazdu, żeby w tę lukę mógł bez przeszkód wjechać wyprzedzający go pojazd.
Poza obszarem zabudowanym, na jezdniach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu, kierujący pojazdem objętym indywidualnym ograniczeniem prędkości albo pojazdem lub zespołem pojazdów o długości przekraczającej 7 m jest obowiązany utrzymywać taki odstęp od pojazdu silnikowego znajdującego się przed nim, aby inne wyprzedzające pojazdy mogły bezpiecznie wjechać w lukę utrzymywaną między tymi pojazdami. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli kierujący pojazdem przystępuje do wyprzedzania lub gdy wyprzedzanie jest zabronione.
Art. 19 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym
Kolejnej sytuacji dotyczy art. 19 ust. 3a, który określa bezpieczny odstęp między pojazdami na drodze szybkiego ruchu, mając zapobiegać tzw. jeździe na zderzaku. Zgodnie z tym przepisem, podczas przejazdu autostradą lub drogą ekspresową kierujący ma obowiązek zachować odpowiedni dystans od pojazdu jadącego przed nim, który wyraża się w metrach jako nie mniejszy niż połowa liczby określającej w km/h prędkość pojazdu kierującego. Przepis nie ma zastosowania podczas wykonywania manewru wyprzedzania.
Przykład
Jeśli samochód porusza się po autostradzie z maksymalną dopuszczalną prędkością 140 km/h, dystans dzielący go od jadącego przed nim samochodu powinien wynosić co najmniej 70 m. Analogicznie w przypadku jazdy z prędkością 120 km/h będzie on wynosił minimu 60 m, przy 100 km/h już tylko 50 m, itd.
Ostatni z przepisów dotyczący bezpiecznego odstępu między pojazdami dotyczy jazdy w tunelu.
Poza obszarem zabudowanym w tunelach o długości przekraczającej 500 m, kierujący pojazdem jest obowiązany utrzymywać odstęp od poprzedzającego pojazdu nie mniejszy niż:
1) 50 m – jeżeli kieruje pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t lub autobusem;
2) 80 m – jeżeli kieruje zespołem pojazdów lub pojazdem niewymienionym w pkt 1.
Art. 19 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym
Dlaczego zachowanie odstępu jest takie ważne?
Niezachowanie bezpiecznego odstępu od pojazdu jadącego z przodu może skutkować kolizją, a nawet wypadkiem. Wyobraź sobie sytuację, że jedziesz bez odpowiedniego odstępu i nagle samochód przed Tobą hamuje. W takich okolicznościach, jeśli nie będziesz miał wystarczająco dużo miejsca, możesz nie zdążyć wyhamować, co będzie skutkowało uderzeniem w pojazd jadący z przodu. Zachowanie odstępu jest szczególnie ważne na drodze szybkiego ruchu, bowiem istnieje ryzyko uderzenia w poprzedzający samochód z ogromną prędkością.
Do czasu wprowadzenia w 2021 roku nowego przepisu dotyczącego minimalnego odstępu na drogach szybkiego ruchu Kodeks drogowy nie wskazywał wprost, jaką odległość kierowca powinien każdorazowo zachowywać. Aktualne reguły w teorii to określają, jednak policji brakuje narzędzi do ich egzekwowania, co sprawia, że przepis jest w praktyce martwy. Pamiętając o nim, jako o wskazówce wyznaczającej minimalny dystans, najlepiej żeby kierowca sam oceniał, jaki odstęp jest bezpieczny, biorąc pod uwagę sytuację panującą na drodze.
Ważne, aby w sytuacji awaryjnej mieć jak najszybszą możliwość wyhamowania bez ryzyka uderzenia w samochód poprzedzający. Liczy się więc długość drogi hamowania oraz odpowiednio szybka reakcja. Pamiętaj, że zachowując odpowiedni odstęp, dbasz nie tylko o swoje bezpieczeństwo, ale również o bezpieczeństwo pozostałych uczestników ruchu drogowego.
Przykład
Andrzej jechał swoim BMW lewym pasem autostrady z prędkością 130 km/h, zachowując dystans ok. 30 m do poprzedzającego go, jadącego równie szybko Mercedesa. Nagle, w odległości ok. 100 m przed nimi, pas zaczęła zmieniać jadąca po prawej stronie Skoda. Kierowca Mercedesa rozpoczął ostre hamowanie, a ponieważ od Skody sporo go dzieliło, miał szansę uniknąć wypadku. Niestety BMW Andrzeja znajdowało się zbyt blisko, a że droga hamowania przy tak dużej prędkości wynosi prawie 90 m, jego samochód z impetem uderzył w tył Mercedesa.
Reguła trzech sekund
Przepisy w większości przypadków nie wskazują jasno, jaką długość powinien mieć każdorazowo odstęp zachowany od pojazdu jadącego przed Tobą. Trudno bowiem wskazać, jaki odstęp będzie prawidłowy w konkretnych okolicznościach. Kierowca, oceniając bezpieczny odstęp, powinien wziąć pod uwagę warunki panujące na drodze. Pomimo że powyższa ocena nie jest prosta, w niektórych państwach europejskich przewidziano w przepisach konkretne zalecenia.
Częstą metodą wyliczania odstępu jest tzw. reguła trzech sekund (czasem stosuje się analogicznie metodę 2 sekund, np. we Francji). Jest to zasada uniwersalna, która sprawdzi się przy każdej prędkości. Zgodnie z powołaną metodą kierowca powinien zachować taki odstęp od pojazdu jadącego przed nim, aby dzieliły go co najmniej 3 sekundy od tego samochodu. Jak to obliczyć? Wystarczy wykorzystać dowolny obiekt, np. znak drogowy – jeśli samochód poprzedzający minie znak, to Ty powinieneś minąć go dopiero po co najmniej 3 sekundach.
CZY WIESZ, ŻE …
Wprowadzona na polskich drogach szybkiego ruchu zasada uzależniająca minimalny odstęp między pojazdami od ich prędkości jest stosowana również w innych krajach, np. w Niemczech.
Bezpieczne wyprzedzanie rowerzysty – jaką odległość zachować?
Pozostając w temacie bezpiecznej odległości, należy pamiętać o zachowaniu odpowiedniego odstępu podczas wyprzedzania innego pojazdu czy uczestnika ruchu, np. rowerzysty. Zasada ta została uregulowana w art. 24 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wózka rowerowego, motoroweru, motocykla, hulajnogi elektrycznej, urządzenia transportu osobistego, osoby poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.
Art. 24 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym
Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wózka rowerowego, motoroweru, motocykla lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.
Pomimo tego, że przepisy wskazują, iż odległość powinna wynosić co najmniej 1 m, coraz częściej w ramach kampanii edukacyjnych wspomina się, że w celach zwiększenia bezpieczeństwa odstęp ten powinien wynosić co najmniej 1,5 m. Przede wszystkim podkreślić należy, że 1 m to odległość, która może zapewnić bezpieczeństwo wyprzedzanemu rowerzyście w warunkach idealnych, niestety biorąc pod uwagę wszystkie czynniki panujące na drodze, taka odległość często jest niewystarczająca. Dlatego też kierowca, który wyprzedza rowerzystę, oceniając bezpieczny odstęp, powinien wziąć pod uwagę całokształt panujących warunków.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – prawo o ruchu drogowym
FAQ – najczęściej zadawane pytania o zachowanie bezpiecznej odległości na drodze
W jakiej odległości należy poruszać się od poprzedzającego pojazdu?
W większości przypadków przepisy nie wskazują konkretnej odległości. Należy jednak zachować dystans, który w razie potrzeby umożliwi bezpieczne wykonanie manewrów, w tym hamowania. Wyjątek stanowi m.in. jazda po autostradach i drogach ekspresowych, gdzie minimalny dystans od poprzedzającego kierującego pojazdu powinien wynosić połowę jego prędkości. Przykładowo, jadąc 80 km/h, odległość od jadącego z przodu samochodu powinna wynosić co najmniej 40 m. Przepis nie ma zastosowania przy wyprzedzaniu.
Co to jest reguła 3 sekund?
To niepisana zasada, która pozwala na szybkie oszacowanie bezpiecznej odległości. Wystarczy użyć zegarka lub stopera i zmierzyć, po jakim czasie miniesz wybrany obiekt przy drodze (na przykład znak lub drogowskaz) od momentu minięcia go przez poprzedzający pojazd. Co jest ciekawe, we Francji stosuje się regułę 2 sekund.
Jak bezpiecznie wyprzedzić rowerzystę?
W tym przypadku przepisy wskazują, że odległość między rowerzystą a pojazdem nie może być mniejsza niż 1 m. Taki sam dystans należy zachować również przy wyprzedzaniu motocykla, motoroweru, hulajnogi elektrycznej czy kolumny pieszych. Coraz częściej rozważa się zwiększenie tej odległości do 1,5 m.
PODSUMOWANIE
Kierowca powinien zachować odpowiedni odstęp od jadącego przed nim samochodu celem zwiększenia bezpieczeństwa własnego oraz pozostałych uczestników ruchu.
Zbyt mały odstęp między samochodami może stanowić przyczynę kolizji lub wypadku.
Na drogach szybkiego ruchu minimalną bezpieczną odległość od poprzedzającego pojazdu określono jako połowę prędkości, z jaką porusza się dany samochód (np. 45 m przy prędkości 90 km/h).
W niektórych państwach europejskich stosuje się tzw. zasadę 3 sekund, zgodnie z którą odległość między pojazdami powinna wynosić co najmniej 3 sekundy.
Zgodnie z przepisami, kierowca podczas wyprzedzania rowerzysty powinien zachować co najmniej 1 m odstępu. Coraz częściej jednak w ramach kampanii edukacyjnych wspomina się, że odległość ta powinna wynosić co najmniej 1,5 m.